Week Tegen Pesten. Hoe herken ik wanneer mijn kind gepest wordt, en hoe kan ik zoveel mogelijk steun bieden?

• Geplaatst op 27 September 2024
• Door Bernadet
• 0

Als ouder van een kind met autisme, ADHD of een fysieke beperking weet je dat sociale situaties een uitdaging kunnen zijn. Hoe kan je herkennen wanneer je kind gepest wordt en hoe kan ik steun bieden?

Week Tegen Pesten. Hoe herken ik wanneer mijn kind gepest wordt, en hoe kan ik zoveel mogelijk steun bieden? 

23 tot en met 27 september is het de Week Tegen Pesten. Als ouder van een kind met autisme, ADHD of een fysieke beperking weet je dat sociale situaties vaak een uitdaging kunnen zijn. Helaas kan dit je kind ook kwetsbaar maken voor pesten. De sociale moeilijkheden waar deze kinderen mee te maken hebben maken hen soms een gemakkelijk doelwit. Dit kan als ouder enorm frustrerend en pijnlijk zijn, vooral wanneer je je zorgen maakt of je kind wel goed kan aangegeven wat er aan de hand is.  

Ook brengt dit als ouder extra uitdagingen met zich mee. Hoe kan je herkennen wanneer je kind gepest wordt en hoe kan je je kind zo goed mogelijk ondersteunen met het verwerken van deze moeilijke ervaringen? 

Hoe herken ik of mijn kind gepest wordt? 

Het herkennen van pesten bij kinderen met autisme, ADHD of een fysieke beperking kan moeilijk zijn, vooral omdat zij vaak moeite hebben om te communiceren over hun ervaringen. Toch zijn er een aantal signalen waar je als ouder op kunt letten. Je kind kan bijvoorbeeld plotseling veranderingen in gedrag vertonen, zoals: 

• Teruggetrokken gedrag: Je kind kan zich meer isoleren. Dit kan zich uiten doordat je kind dat normaal gesproken vol vreugde aan de keukentafel tijdens het eten vertelt wat hij/zij die dag gedaan heeft, opeens heel stilletjes aan tafel zit. Maar dit kan zich ook uiten in het niet meer interesse tonen in dingen waar hij/zij eerder heel erg van genoot. Een heel simpel voorbeeld is dat je kind de hond niet meer uit wil laten of niet meer buiten wil spelen. Dat kan betekenen dat je kind niet meer naar buiten wil, omdat het bang is om de pesters tegen te komen. 

• Emotionele uitbarstingen en/of lichamelijke klachten: Als je kind ineens vaker boos of verdrietig is, kan dit een teken zijn van stress door het pesten. Deze stress kan zich ook uiten in hoofdpijn, buikpijn of andere fysieke klachten zonder duidelijke medische oorzaak. 

• Veranderingen in slaappatroon of eetgedrag: Soms kan het hebben van slaapproblemen kan komen door pesten. Het was altijd vaste prik dat je kind rond een uur of 8 vol energie zijn of haar bed uit kwam op de zaterdagochtend, maar nu ligt het om 11 uur nog op bed. Of juist andersom, dat je kind ineens vroeg uit bed komt, omdat hij of zij niet goed kan slapen. Daarnaast kan het veranderen van het eetgedrag van je kind ook een gevolg van pesten zijn. Hij of zij wil niet meer eten of eet juist heel veel. Deze veranderingen in eetgedrag kan komen door stress, maar dat kan ook komen omdat hun zelfvertrouwen over hun eigen lichaam aangetast is door het pesten. 

Ook kan je kind proberen het onderwerp pesten indirect ter sprake te brengen, bijvoorbeeld door verhalen te vertellen over ‘andere kinderen’ die gepest worden. Dit kan een manier zijn om zelf iets te delen zonder direct over de eigen ervaringen te praten.  

Als je vermoedt dat er iets aan de hand is, probeer dan op een rustige manier met je kind in gesprek te gaan. Stel open vragen, zoals: “Is er iets gebeurd op school dat je vervelend vond?” en geef je kind de ruimte om te vertellen, zonder te veel druk te zetten. Het kan ook nuttig zijn om contact op te nemen met de leerkracht of andere volwassenen op school om te vragen of zij iets opgemerkt hebben. 

Hoe kan ik verschillende manieren van pesten herkennen? 

Het herkennen van verschillende soorten pestgedrag is een belangrijk onderdeel om je kind goed te kunnen ondersteunen. Pesten komt in verschillende vormen voor, en niet alle vormen zijn meteen zichtbaar of herkenbaar. Het pesten onderscheiden we in 5 verschillende vormen: 

• Fysiek pesten: Fysiek pesten is vaak het meest voor de hand liggende en zichtbaarste type pesten, omdat het lichamelijke schade of dreiging inhoud. Voorbeelden van fysiek pesten zijn: slaan, schoppen, duwen of knijpen, spullen van je kind afpakken of beschadigen en dreigen met lichamelijk geweld. Deze vorm van pesten is vaak te herkennen aan onverklaarbare blauwe plekken of verwondingen, beschadigde of verdwenen persoonlijke bezittingen, angst of terughoudendheid om naar school te gaan of in bepaalde situaties te zijn, bijvoorbeeld tijdens pauzes of in de buurt van bepaalde kinderen. 

• Verbaal pesten: Verbaal pesten kan minder zichtbaar zijn, maar het kan net zo schadelijk zijn voor de emotionele en psychologische ontwikkeling van je kind. Voorbeelden van verbaal pesten zijn schelden, beledigen of vernederen, bijtende opmerkingen maken over uiterlijk, gedrag, intelligentie of vaardigheden en dreigende uitspraken doen of voortdurend iemand belachelijk maken. Verbaal pesten is te herkennen doordat je kind gebruikt maakt van negatieve taal over zichzelf, zoals: “Ik ben stom” of “Niemand vindt mij aardig”, teruggetrokken of angstig gedrag, vooral na contact met bepaalde kinderen en onverwachte veranderingen in humeur, zoals verdrietig, boos of gefrustreerd zijn na school. 

• Sociaal pesten: Deze vorm van pesten richt zich op het isoleren van je kind van sociale groepen en het beschadigen van zijn of haar relaties met anderen. Dit kan vaak subtieler zijn dan fysiek of verbaal pesten, maar de gevolgen zijn diepgaand. Roddelen of valse geruchten verspreiden is een voorbeeld van sociaal pesten. Daarnaast is het buitensluiten door andere kinderen ook sociaal pesten. Wanneer je kind opeens niet meer uitgenodigd wordt voor feestjes, speelafspraken of andere sociale activiteiten, kan dat een indicatie zijn dat je kind sociaal gepest wordt. 

• Cyberpesten: Met de opkomst van technologie komt cyberpesten steeds vaker voor. Dit kan 24/7 gebeuren en is vaak moeilijk te controleren omdat het online plaatsvindt. Voorbeelden van cyberpesten zijn beledigende of bedreigende berichten sturen via sociale media, sms of e-mail, gemene opmerkingen of foto’s van je kind delen op internet en het openbaar maken van persoonlijke informatie van je kind. Cyberpesten is te herkennen wanneer je kind angstig of van streek lijkt na het gebruik van hun telefoon of computer, hij of zij vermijdt bepaalde websites of stopt met het gebruik van sociale media zonder duidelijke reden of je kind verbergt schermen of sluit snel programma’s af als je in de buurt komt/ 

• Non-verbaal of subtiel pesten: Deze laatste vorm van pesten is het meest lastig te herkennen. Non-verbaal betekent dat het niet met woorden, maar met gedrag of gezichtsuitdrukkingen gebeurt. Bij non-verbaal pesten gaat dan ook vaak over kleine subtiele signalen en gedragingen die voor buitenstaanders niet direct opvallen. Voorbeelden van non-verbaal pesten zijn dan ook intimiderend kijken, gebaren maken om je kind te vernederen of te bedreigen en het systematisch negeren of een passief-agressieve manier omgaan met je kind. Het zou te herkennen kunnen zijn wanneer je kind zich oncomfortabel voelt zonder duidelijke reden of dat andere kinderen lachen, wijzen of fluisteren wanneer je kind in de buurt is. 

Hoe kan ik mijn kind helpen om het pesten te verwerken? 

Als je kind gepest wordt, is het belangrijk om emotionele steun te bieden en samen manieren te vinden om met de situatie om te gaan. Wij hebben enkele manieren waarop je je kind kunt helpen bij het verwerken van pestervaringen: 

• Luister zonder oordeel: Maak het je kind duidelijk dat het altijd met je kan praten, wat er ook gebeurt. Probeer kalm te blijven, ook al doet het pijn om te horen waar je kind nu doorheen gaat. Je reactie kan een veilige omgeving bieden waarin je kind zich begrepen voelt. 

• Versterk het zelfvertrouwen van je kind: Pesten kan het zelfbeeld van een kind aantasten. Focus op de sterke punten van je kind en moedig hen aan om deel te nemen aan activiteiten waar ze zich goed in voelen. Positieve ervaringen buiten school kunnen helpen om hun zelfvertrouwen op te bouwen. Het boek Emotieklets is een mooi hulpmiddel om op een ontspannen manier te praten over emoties en plannetjes te maken om beter met al die emoties om te gaan. 

• Neem actie als het pesten doorgaat: Als het pesten blijft doorgaan, is het belangrijk om in te grijpen. Bespreek met de school welke stappen genomen kunnen worden, en zorg dat er duidelijke afspraken zijn over de bescherming van je kind. Soms kan het pesten zo ingrijpend zijn dat professionele hulp, zoals een therapeut, nodig kan zijn. Veel kinderen met autisme, ADHD of een fysieke beperking hebben baat bij gedragstherapie of cognitieve gedragstherapie om te leren omgaan met pesttrauma’s en hun emotionele veerkracht te versterken. De Okidootjes Veerkracht coachingskaarten zijn sterke gedachten die helpen om je veerkracht te vegroten en stevig in je schoenen te staan. Ze zetten op een speelse manier aan tot een beter zelfbeeld, bewustzijn en zelfvertrouwen. Ook de Wat voel je Wat denk je emotiekaarten is een hulpmiddel bij het benoemen en leren begrijpen van gevoelens. Met de 54 verschillende emotiekaarten kan je kind zich makkelijker uiten over hun emoties.

Wanneer je vermoed dat je kind online gepest wordt, controleer dan de onlineactiviteiten van je kind en leer hem of haar hoe ze veilig online kunnen blijven. Er worden verscheidene trainingen aangeboden voor ouders om je te helpen je kind zo veilig mogelijk te houden in de digitale wereld. Ook voor scholen zijn er speciale lespakketten ontwikkeld om voor mediawijsheid te zorgen bij kinderen. 

Advies en Informatie
Naast de hierboven genoemde hulpmiddelen heeft ToysandTools.nl nog veel meer producten die kinderen kunnen helpen bij het leren omgaan met hun emoties. U kunt uiteraard bij ons terecht voor meer informatie en advies.

Deel dit blog met je vrienden